Aardbevingen

Een aardbeving is een schokkende beweging of trilling van de aardkorst. Een aardbeving is niets of minder dan het vrijkomen van energie in de aardkorst. Deze energie beweegt zich in golfbewegingen voort vanaf het punt waar de energie vrijkomt. Aardbevingen kunnen verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende oorzaak is het bewegen van de aardkorst. De meeste aardbevingen komen dan ook voor waar de aardschollen elkaar raken. Deze platentektoniek veroorzaakt de zwaarste types aardbevingen. Andere oorzaken voor aardbevingen zijn instorting van holtes (denk hierbij aan mijnen of bijvoorbeeld gaswinningsvelden zoals in Groningen), ondergrondse kernproeven en vulkaanactiviteit. De kracht van de aardbeving heeft hoofdzakelijk met twee elementen te maken: de hoeveelheid energie die binnen een bepaalde tijd vrijkomt en de plek (diepte) waar deze energie vrijkomt.

Waar komen aardbevingen voor?
Er zijn enorm veel landen waar aardbevingen voorkomen. Sommige landen worden meerdere keren per jaar opgeschrikt door kleinere en soms ook zwaardere bevingen. De hoogste seismische activiteit vind plaats op de plekken waar de diverse platen van de aardkorst tegen elkaar aan drukken. Een redelijk deel van deze plekken bevinden zich in de oceaan. Gebieden waar een verhoogde tot (zeer) hoge kans is op aardbevingen zijn de westkust van Amerika, Indonesië, Japan, Nieuw-Zeeland, de Filippijnen, delen van Centraal Azië en Griekenland en Turkije. Zelfs in Nederland en België komen er wel eens (vrij lichte) aardbevingen voor. Er is echter zelden sprake van serieuze schade of menselijke slachtoffers.

Zeebevingen en tsunami’s
Een aardbeving waarvan het epicentrum zich onder grote wateroppervlakten bevindt noemt men ook wel een zeebeving. Indien deze niet te dicht bij de bewoonde wereld voorkomt is er weinig kans op directe schade door de aardbeving/zeebeving. Een risico waar we ons sinds 26 december 2004 wel zeer van bewust zijn, is de kans op een tsunami. Een tsunami is een vloedgolf die vanuit zee de kust overspoelt. Meestal wordt deze door een aardbeving in zee veroorzaakt. Het water kan dan met een versterkte golfbeweging koers zetten richting land. Het gevolg kan een allesvernietigende vloedgolf van meters hoog zijn, waarbij alles en iedereen door het water meegesleurd wordt. De rampzalige gevolgen van een tsunami staan bij veel mensen in het geheugen gegrift.

Onvoorspelbaar
Helaas zijn de meeste aardbevingen onvoorspelbaar. Vaak is er vlak van tevoren wel al enige seismische activiteit waarneembaar. Grotere aardbevingen kunnen vooraf gegaan worden door voorschokken of kleinere bevingen. Er zijn wel methodes om een verhoogde kans op een aardbeving vooraf te registeren, maar deze zijn niet zuiver genoeg om tijdig tot een evacuatie of andere mogelijkheden over te gaan indien nodig. Tsunami’s zijn daartegenover wel te voorspellen, echter pas kort van tevoren. Steeds vaker zie je een tsunamiwaarschuwing in het nieuws verschijnen op het moment dat er zich een zware aardbeving voorgedaan heeft in zee of oceaan. Hoewel de reactietijd dan nog steeds vrij kort is (meestal enkele tientallen minuten) kan een afgegeven tsunami-alarm wel levensreddend zijn.

Getroffen door een aardbeving?
Mocht je ergens verblijven waar een aardbeving voorkomt, probeer dan een op het moment van de aardbeving een goede schuilplek te vinden. Als je je buiten bevindt probeer dan uit de buurt te blijven van hoge gebouwen en bomen. Binnen kun je het beste schuilen in de hoek van je appartement of hotelkamer of onder een tafel of bureau. Blijf ook uit de buurt van ramen en spiegels. Als die kapot springen dan kan het rondvliegend glas voor veel ellende zorgen. Zorg ervoor dat je na een aardbeving zo snel mogelijk laat weten aan het thuisfront dat alles goed met je is. Mogelijk dat het lastig zal zijn om te communiceren, maar blijf het in ieder geval proberen. Belangrijk is om in ieder geval de instructies van de autoriteiten op te volgen.